مدتی است که نام تبلتها زیاد به گوش میرسد. محصولاتی که با سر و صدای بسیار به تازگی وارد بازار شدهاند و قیمت آنها نیز اغلب با یک رایانه ارزان برابری میکند. اما اینکه تبلتها واقعاً چه دستگاهی هستند و چه کاری میتوانند انجام دهند موضوعی است که برای دانستن آن باید به خواندن ادامه دهید. نام دیگر تبلتها ، لوحهای اینترنتی است. با همین عنوان مشخص میشود که یکی از مهمترین کاربردهای تبلتها کار با اینترنت است. اما این محصولات هیچ وسیله جانبی به همراه ندارند. در کنار آنها کیبورد یا ماوس نخواهید دید و همه دنیای یک رایانه در همان لوح کوچک خلاصه میشود.
ورودی اصلی اطلاعات یا به عبارت بهتر تمام کار با یک تبلت از طریق صفحه نمایش آن انجام میشود زیرا این نمایشگر از نوع لمسی است و تنها کافی است با نرمی نوک انگشت به صفحه آن اشاره کنید تا دستور مورد نظر را انجام دهد. تایپ و کلیک روی موضوعات مختلف از همین طریق انجام میشود زیرا این صفحات از نوع خازنی یا حرارتی هستند و حساسیت بالایی در مقابل لمس دارند. صفحه نمایش تبلتها به صورت چند لمسی ساخته میشوند یعنی در یک لحظه میتوانید دو یا چند انگشت را برای اجرای دستورهای مختلف روی صفحه قرار دهید. مثلاً زمانی که میخواهید یک عکس را در ابعاد بزرگتر مشاهده کنید کافی است دو انگشت را روی صفحه گذاشته و آنها را از یکدیگر دور کنید. با قرار دادن انگشت و چرخاندن آن در محیط یک دایره فرضی جهت عکس تغییر خواهد کرد.
توانایی یک تبلت به نرم افزارهای درون آن است و نرم افزار نیز باید در محیط سیستم عامل مخصوص خود اجرا شود. این محیط میتواند سیستم عامل آندروید باشد با انبوهی از نرم افزارها که توسط کاربران تولید شده است و یا سیستم عامل IOS شرکت اپل که فقط روی تبلتهای مخصوص خودش به نام آی پد اجرا میشود. بیشترین تبلتهای موجود در بازار مجهز به آندروید هستند با این حال سیستم عامل آندرویدچ دارای نسخههای متعددی است و میتوان گفت هرچه نسخه این سیستم عامل بالاتر باشد کارایی و انعطاف آن بیشتر است.
توجه داشته باشید که توانایی پشتیبانی از زبان فارسی در تمام نسخههای آندروید، مخصوصاً نسخههای اولیه وجود ندارد. زبان فارسی را میتوان با کمک برخی برنامهها و تنظیمات یا با تغییر نسخه سیستم عامل به تبلت افزود ولی این کار نیز دردسرهای خود را دارد پس بهتر است از همان ابتدا، زبان فارسی روی دستگاه باشد.
تبلتها اغلب کاربردهای ساده یک کامپیوتر را دارند. البته نه با قدرتی که یک رایانه دسکتاپ برنامهها را اجرا میکند اما از طریق آنها میتوانید به مرور اینترنت بپردازید، اسناد متنی را ویرایش کنید،ای ایمیلها را پاسخ بدهید و بسیاری موارد دیگر. اغلب نرم افزارهای اداری و حتی برخی از نرم افزارهای مهندسی روی تبلتها قابل اجرا هستند و به عنوان مثال اخیراً نرم افزار نقشه کشی اتوکد هم معرفی شده است. یکی از مواردی که در کار با نرم افزارهای مختلف اهمیت دارد توان پردازشی دستگاه است.
یکی از مهمترین کاربردهای تبلتها نیز سرگرمی است در واقع میتوان گفت مهمترین کاربرد فعلی تبلت برای اغلب کاربران سرگرمی است. بازیهای زیادی وجود دارند که میتوانید آنها را روی یک تبلت کوچک اجرا کنید با این حال همچنان هیجان یک بازی سرگرم کننده مانند آنچه که در کامپیوتر است را دارند. ضمن اینکه بازی در یک تبلت بسیار جذاب است زیرا با تکان دادن آن میتوانید بازی را کنترل کنید و این دستگاه مانند یک دسته بازی عمل خواهد کرد. با این تفاوت که یک صفحه نمایش بزرگ در میان دستان شماست.
صفحه نمایش اغلب تبلتها در دو سایز هفت یا ۱۰ اینچی تولید میشود و میتوانید بین مدلهای هفت اینچی مانند مدل گالکسی سامسونگ یا ویوپد شرکت ویوسونیک و مدلهای ۱۰ اینچی مانند آی پد شرکت اپل یکی را انتخاب کنید. به طور معمول هرچقدر صفحه نمایش بزرگتر باشد کار با آن راحتتر است و خواندن صفحات وب یا مشاهده برنامهها به آسانی انجام میشود اما در مقابل مواردی مثل عمر باتری کاهش پیدا میکند. اگر هم دنبال سایز کوچکتر هستید تا بتوانید آن را به راحتی در کیف و کوله پشتی رها کنید مدلهای هفت اینچی مناسبتر هستند.
تبلتها مجهز به گیرندههای موقعیت هستند یعنی زمان که آنها را تکان میدهید و به یک سمت متمایل میکنید دستگاه این تغییر را متوجه خواهد شد. حساسیت این موقعیت یاب به حدی است که حتی با کمک برخی نرم افزارها میتوانید همچون یک شاقول بنایی، از تراز بودن سطوح مطمئن شوید. گیرندههای تبلت در سه جهت طول، عرض و ارتفاع فعال هستند و موقعیت فضایی را بررسی میکنند. از این قابلیت میتوانید در برنامههای مختلف هم کمک بگیرید. به عنوان مثال زمانی که بازی ماشین رانی میکنید خم کردن دستگاه به جلو مانند گاز است و با متمایل کردن آن به چپ و راست، فرمان را کنترل میکنید. در برنامههای مختلف نیز این ویژگی کاربرد دارد و زمانی که عکسها را مشاهده میکنید میتوانید با متمایل کردن دستگاه به یک سمت عکسهای بعدی یا قبلی را هم ببینید.
اغلب تبلتها دارای موقعیت یاب جغرافیایی (GPS) هستند و با کمک نرم افزارها میتوانند در پیدا کردن مسیر به شما کمک کنند. اکنون نقشههای زیادی برای آندروید در ایران وجود دارد و پس از نصب، دستگاه با اتصال به ماهواره محل شما را نشان خواهد داد و پس از آن میتوانید با تعیین مقصد، از مسیر پیشنهادی عبور کنید. این ویژگیها در ایران هم فعال هستند و برخلاف برخی نرم افزارها، محدودیتی ندارند.
تبلت ها از نظر ورودیها و خروجیها با محدودیتهایی روبرو هستند. به عنوان مثال اغلب آنها از درگاه یو.اس.بی پشتیبانی نمیکنند و برای انتقال فایلها لازم است از روشهای دیگر استفاده کنید. به عنوان مثال میتوانید آنها را به کارت حافظه منتقل کنید یا از طریق بلوتوث به کامپیوتر یا موبایل متصل شوید. معمولاً تبلت ها دارای یک ورودی برای کارت حافظه هستند و از این طریق میتوانید کارتهایی تا ظرفیت ۳۲ گیگابایت را به آنها اضافه کنید. حجم ذخیره سازی تبلت ها محدود است و بیشترین ظرفیت را مدلهای ۶۴ گیگابایتی دارند که قیمت آنها نیز در مقابل مدلهای ۱۶ یا ۳۲ گیگابایتی بیشتر است.
تجهیزات ارتباطی نیز یکی دیگر از ویژگی های اصلی تبلت هاست. این محصولات با شبکه های کابلی سازگار نیستند زیرا پورت شبکه ندارند اما به خوبی از شبکه های بی سیم پشتیبانی میکنند. بعضی از آنها نیز می توانند از طریق یک سیمکارت به اینترنت متصل شوند البته فناوری های نسل جدید اینترنت روی شبکه های مخابراتی مانند نسل سوم و بعد از آن در ایران فعال نیست و به امید سال های آینده هزینه نکنید.